Kind en veiligheid

Zowel in Vlaanderen als in Wallonië werden in 2018 meer dan 6000 meldingen van geweld tegen kinderen gemaakt bij respectievelijk het Vertrouwenscentrum kindermishandeling en SOS Enfants. Ook wij worden in ons werk regelmatig geconfronteerd met kinderen die geweld en verwaarlozing meemaakten, zowel in België als wereldwijd. Doorheen onze projecten is veiligheid daarom één van onze grootste prioriteiten. We bouwen wereldwijd aan een klimaat waarin geweld tegen kinderen onwaarschijnlijk én onaanvaardbaar is.

"Veiligheid is een fundamenteel recht. Elke inbreuk ertegen is volstrekt onaanvaardbaar."

Hilde Boeykens, directrice SOS Kinderdorpen

Een fundamenteel recht

Elk kind heeft recht om op te groeien op een veilige plek, omringd door betrouwbare volwassenen waar ze steeds op kunnen terugvallen. Het is die veiligheid, in combinatie met een warme en liefdevolle plek, die hen van jongs af aan de kracht geeft om de wereld te ontdekken, nieuwe dingen uit te proberen, relaties aan te gaan en zich ten volle te ontplooien. Dat recht is fundamenteel en elke inbreuk ertegen is volstrekt onaanvaardbaar.  

Toch is geweld tegen kinderen en verwaarlozing een wereldwijd probleem, dat zich vaak achter gesloten deuren voordoet en daardoor lang verborgen blijft. In vele delen van de wereld, ook in België, voelen kinderen zich soms niet voldoende veilig of gehoord om erover te praten. 


"Ook in België voelen kinderen zich soms niet voldoende veilig of gehoord om erover te praten."

Een fenomeen met veel gezichten

Geweld tegen kinderen komt in diverse vormen. Ze kunnen kinderen opgedrongen worden door zowel volwassenen als andere kinderen of jongeren. 

> Fysiek geweld: alle vormen van lichamelijk geweld tegen kinderen, zoals slaan, schoppen, bijten, knijpen, krabben, het toebrengen van brandwonden of een kind laten vallen. 

> Emotioneel geweld: ook gekend als psychologisch geweld, wat zich kan uiten door uitschelden, kleineren, vernederen, bedreigen, chanteren, afwijzen, pesten, verwerpen... Ook de schending van de privacy van kinderen kan hieronder vallen.

> Seksueel misbruik: als een kind seksuele aanrakingen opgedrongen worden die het niet begrijpt of wenst of waar hij of zij niet bewust toestemming voor geeft. Door het lichamelijke of relationele overwicht, de emotionele druk, of door dwang en geweld kan het kind die aanrakingen niet weigeren. 

> Verwaarlozing: wanneer er niet voldaan wordt aan de fundamendele behoeftes van kinderen zoals degelijke voeding, menselijke levensomstandigheden, liefdevolle aandacht, supervisie, onderwijs en medische zorg. 


Een veiligheidsbeleid met drie pijlers

Daarom is de veiligheid van kinderen een absolute prioriteit doorheen ons werk. Vanuit SOS Kinderdorpen internationaal is er een sterk beleid rond kindveiligheid, in lijn met de veiligheidsnormen van de coalitie Keeping Children Safe, het internationaal Kinderrechtenverdrag en de Guidelines for Alternative Care. Van daaruit ontwikkelde SOS Kinderdorpen België ook een nationaal veiligheidsbeleid, onze veiligheidsgarantie voor kinderen, dat deze basisprincipes respecteert en de context van ons land in acht neemt. Dat beleid steunt op drie pijlers: preventie, melding en reactie, en nazorg. 

1. Preventie

> We bouwen aan een cultuur van vertrouwen en openheid waarin zowel kinderen als de mensen rondom hen (onze medewerkers, ouders, grootouders...) zich veilig en sterk genoeg voelen om te praten als de veiligheid in het gedrang komt.

> We versterken het bewustzijn en de vaardigheden van zowel kinderen als de mensen rondom hen om tekenen van geweld te herkennen en voorkomen.

> We maken kinderen weerbaar door hen tools aan te reiken om zich tegen geweld te beschermen. 

2. Melding en reactie

> We zorgen ervoor dat kinderen, jongeren en medewerkers in alle veiligheid en vertrouwen melding kunnen maken van een inbreuk, laagdrempelig en toegankelijk. 

> We nemen iedere melding ernstig en handelen volgens een duidelijke procedure, conform de lokale wetgeving en, afhankelijk van het type incident, met de betrokkenen autoriteiten (politie, jeugdhulp…).

> Daarbij zetten we het belang van het kind altijd voorop. 

3. Nazorg

> Erkenning is de eerste stap richting herstel. We hebben bijzondere aandacht voor het verhaal van de kinderen, voor de manier waarop ze de gebeurtenissen beleven en aanvoelen. En we zorgen erover dat ze de nodige begeleiding en ondersteuning krijgen doorheen hun verwerkingsproces.

> Ook als een kind of jongere zelf geweld pleegt, zetten we het belang van het kind of de jongere voorop. We gaan op zoek naar de oorzaak van de agressie en zorgen voor een aangepaste begeleiding, zodat het verleden zich niet herhaalt.

> We communiceren duidelijk naar alle betrokkenen wat we met de melding gedaan hebben en waar dat toe heeft geleid, essentieel voor het vertrouwen tussen de betrokken partijen.

"We bouwen aan een open cultuur waarin kinderen, jongeren en medewerkers zich voldoende veilig voelen om over eender wat te praten."

Een lerende organisatie

Jaren werken rond dit thema leert ons dat we best zo open mogelijk zijn over onze inspanningen om de veiligheid van kinderen in onze projecten en daarbuiten te garanderen. Daarom publiceert SOS Children's Villages International ieder jaar een Child Safeguarding Annual Report, met daarin onze inspanningen om bovenstaand beleid steeds sterker in de praktijk om te zetten, maar ook de lessen die we trekken uit inbreuken tegen de veiligheid van kinderen. Meer informatie op Safeguarding children - SOS Children's Villages International (sos-childrensvillages.org).

Ook vanuit SOS Kinderdorpen België publiceren we in 2021 ons Kindveiligheidsrapport voor onze Belgische projecten met daarin onze inspanningen om de veiligheid van kinderen in onze zorg te versterken en eventuele gebeurtennissen die deze veiligheid in het gedrang brachten. 

In onze ambitie om kindveiligheid zo sterk mogelijk in onze werking te verankeren, werken we ook samen met Keeping Children Safe. In 2017 startte SOS Children's Villages International samen met hen het project 'Independent Child Safeguarding Review' op, waarin de organisatie op zoek gaat naar de oorzaken en omstandigheden van incidenten uit het verleden. Met als doel om zeer goed te begrijpen waar we onze werking vandaag nog kunnen en moeten versterken. Het verslag van dit project komt in 2021 op de website van SOS Children's Villages International. 

"Jaren werken rond kindveiligheid leert ons dat we er best zo open mogelijk over zijn."

Zag je iets wat niet kan in één van onze projecten? Laat het ons weten.

  • We behandelen elke melding of vermoeden van geweld tegen kinderen. Want de veiligheid van kinderen in onze projecten is onze grootste prioriteit.
  • We waken er over dat onze medewerkers eerlijk en respectvol zijn tegenover iedereen waarmee we samenwerken
  • Je kiest zelf of je graag anoniem blijft en of je al dan niet contactgegevens achterlaat. We behandelen je melding discreet en in alle ernst.

Het bericht dat je achterlaat komt terecht bij onze verantwoordelijke voor kindveiligheid, die deze in alle discretie behandelt met het veiligheidscomité van vier personen (zie procedure in onze Veiligheidsgarantie pagina 21). Als je ervoor kiest om je emailadres achter te laten, koppelen we via die weg naar jou terug. 

Was je getuige of werd je slachtoffer van geweld in een context die niet gelinkt is aan één van onze projecten? Dan kan je terecht op de hulplijn 1712.be.