Beleidswerk

Het Stadsjuweel: Erkenningsplek voor overlevers van kindertrauma in hartje Brussel

20/03/2024 - SOS Kinderdorpen creëert dit jaar, samen met overlevers van kinder-en jeugdtrauma, ‘Het Stadsjuweel’, een participatief kunstwerk. In het park Square Marguerite Duras, naast de Vismarkt in hartje Brussel, zal dit kunstwerk erkenning geven aan overlevers van kindertrauma.

Dit kunstwerk zal bestaan uit honderden kleurrijke kralen die elk een individueel verhaal vertellen met een krachtige boodschap: ‘Wat jij hebt meegemaakt, had nooit mogen gebeuren. Het is niet jouw fout. Je reacties zijn normaal op een abnormale situatie. Samen gaan we strijden zodat dit nooit meer hoeft te gebeuren.’ Veel overlevers dragen de gevolgen van trauma hun hele leven mee. Net daarom vindt SOS Kinderdorpen het enorm belangrijk om aandacht te geven aan trauma-sensitief handelen. Het is onze topprioriteit om een veilige plek te creëren, met veilige relaties tussen kinderen en aanwezige, zorgzame volwassenen in de kindertijd. De noodzaak van het begrip voor de impact van trauma en hoe er mee om te gaan staat voorop.

Elk kind heeft het recht om in een veilige, stabiele omgeving en in hechte, duurzame relaties met zorgende volwassenen te kunnen opgroeien.

Hilde Boeykens, nationaal directeur SOS Kinderdorpen België

Voor alle slachtoffers en overlevers die niet geloofd of niet gehoord werden, kan de samenleving een belangrijke rol innemen, door erkenning te bieden vanuit een bredere omgeving. Erkenning kan overlevers en slachtoffers sterken in hun traject naar herstel. SOS Kinderdorpen wil met het kunstwerk ook bewustzijn en een beter maatschappelijk begrip creëren rond kindertrauma en de mogelijke gevolgen. Hoe meer we dit thema in de maatschappelijke ruimte brengen, hoe groter de kans dat het taboe doorbroken wordt. Het kan zowel ouders als kinderen aanmoedigen om te durven spreken over wat hen overkomt.

Als je jeugdtrauma hebt meegemaakt, is het vaak zo dat je geleerd hebt om te zwijgen. Omdat de plegers dreigen met rampzalige gevolgen. Omdat je niet geloofd wordt. Vaak gaan slachtoffers zwijgen en hun trauma alleen dragen. Vandaar dat ‘het erkennen van wat gebeurd is,’ wat écht waar gebeurd is, een sleutel is naar mogelijk herstel.

Meredith Van Overloop, overlever van kindertrauma

“De creatieve workshops voor het Stadsjuweel in Brussel omvatten verschillende stappen,” zegt Meredith die een workshop faciliteert. “Deelnemers zetten hun eigen verhaal om in tekeningen of ontwerpen. Vervolgens gebruiken ze die tekeningen en ontwerpen als basis voor het maken van kralen in ateliers. Deze kralen worden vervolgens verzameld, behandeld en geïnventariseerd, waardoor elke kraal een titel krijgt en de diversiteit van deelnemers wordt weerspiegeld. De deelnemers variëren in leeftijd, geslacht en achtergrond, wat aantoont dat complex trauma een wijdverspreid fenomeen is,” benadrukt Meredith. “Het Stadsjuweel zal deze diversiteit en de impact van jeugdtrauma op individuen verbeelden.”

Traumasensitieve maatschappelijke benaderingen en het belang van kennisoverdracht door ervaringsdeskundigen worden benadrukt als cruciale stappen naar herstel en begrip. “Om de maatschappij meer traumasensitief te maken, is er behoefte aan meer kennisoverdracht over trauma en de impact ervan op de hersenen, vooral bij complex trauma, waarbij therapie niet voldoende is om het te verwerken,” zegt Meredith. “Traumasporen blijven levenslang aanwezig. Daarnaast is het belangrijk dat mensen hun verhalen durven delen, om het bewustzijn te vergroten en een gevoel van gemeenschap te creëren onder overlevenden. Het is cruciaal dat slachtoffers niet langer geïsoleerd blijven en erkend worden als onderdeel van een grotere groep. Een groep die hun ervaringen deelt en de impact van trauma op de maatschappij belicht. Naast kennis en expertise is de stem van de overlever essentieel om een trauma-sensitieve samenleving op te bouwen.”