Positief opvoeden

Hoe ga je om met kinderen die erge dingen meemaakten

Dr. Eva Kestens is kinderpsychiater en haar werk richt zich op kinderen met emotionele en gedragsproblemen, vaak veroorzaakt door trauma. Samen met haar team droomt ze van - en werkt ze aan een trauma-sensitieve samenleving, waarin getraumatiseerde kinderen het begrip en de steun krijgen die ze verdienen. Haar medewerking aan de erkenningsplek ‘Het Stadsjuweel’ van SOS Kinderdorpen, is cruciaal.

soutien d'un parent à un enfant steun van een ouder aan een kind

Wat is ‘herhaald trauma’ bij kinderen

“Veel mensen kunnen zich een voorstelling maken van trauma bij ingrijpende gebeurtenissen als terreuraanslagen of natuurrampen,” zegt Eva Kestens. “Dit is wat we acute trauma’s noemen: eenmalige, overweldigende ervaringen die een diepe impact kunnen hebben. Maar wanneer er gesproken wordt over trauma bij kinderen, gaat het vaker om huiselijk geweld, verwaarlozing of misbruik, wat vaak een langdurig en diepgaand effect heeft op de ontwikkeling van een kind.”

 

Wat doet herhaald trauma met kinderen

Kinderen zijn in volle ontwikkeling en staan extra bloot aan de invloeden van hun omgeving. “Hun hersenen zijn als sponzen die niet alleen de positieve, maar ook de negatieve ervaringen intensief absorberen.” Dit kan leiden tot een overgevoelig stresssysteem, waardoor kinderen heftiger reageren op situaties die voor anderen onbeduidend lijken. “Ze kunnen snel ontploffen of extreem teruggetrokken zijn.”

"Kinderen die trauma's hebben meegemaakt, hebben tijd nodig om vertrouwen op te bouwen.”

Eva Kestens, kinderpsychiater

Gedrag als signaalfunctie

Het gedrag van een kind is vaak een signaal dat er iets mis is. “Kinderen die trauma hebben meegemaakt, kunnen zich extreem gehoorzaam gedragen of heel onrustig zijn.” Het stresssysteem dat ontregeld is door hun ervaringen, is hiervan de oorzaak. “Het is daarom belangrijk om niet enkel naar het gedrag zelf te kijken, maar ook naar de onderliggende oorzaken.”


De rol van volwassenen

Kinderen met trauma hebben vaak een ander referentiekader als het gaat om vertrouwen en veiligheid. “Wie opgroeit in een onveilige omgeving, heeft vaak moeite om volwassenen te vertrouwen, ook al zijn deze volwassenen dat wel,” zegt Kestens. “Heb geduld en besef dat deze kinderen tijd nodig hebben om vertrouwen op te bouwen.”

"Wij kunnen een belangrijke rol spelen in hun herstel."

Eva Kestens, kinderpsychiaterd

Hoe ga je met getraumatiseerde kinderen om?

“Er bestaat geen standaardaanpak,” zegt Eva Kestens. “Trauma bij kinderen is een complex en diepgaand probleem dat vraagt om een zorgvuldige en empathische benadering. Door goed te kijken naar het gedrag van kinderen, te luisteren naar hun behoeften en geduldig te zijn in het opbouwen van vertrouwen, kunnen we een belangrijke rol spelen in het herstelproces.”

Praktische tips:

  1. Geef jezelf en het kind de tijd om te achterhalen wat de oorzaak kan zijn van diens gedrag.
  2. Dring jezelf niet op als ‘een te vertrouwen volwassene’. Dat is niet evident voor getraumatiseerde kinderen.
  3. Zoek samen naar praktische oplossingen voor behoeften en angsten.
  4. Gun jezelf een kalm brein: als jij rustig bent, is het kind dat vaak ook.
  5. Maak samen met het kind een lijstje met een survival-team: welke mensen vindt het kind belangrijk en vertrouwt het.
  6. Doseer complimenten. Maak ze niet te groot, schrijf ze op. Zo kan het kind er naar terug grijpen.
  7. In elke communicatie met het kind: doe wat je zegt en zeg wat je doet.

Eva Kestens, kinderpsychiater

Steun ons en help kinderen in nood!

Word meter of peter