Positief opvoeden
Je echte mama en papa, die kan niemand ooit vervangen. Dat weten we bij SOS Kinderdorpen heel goed. Ook wanneer kinderen niet bij hun ouders opgroeien, is het ontzettend belangrijk om de ouders een plaats te geven in het leven van de kinderen.
Stéphanie Haxhe, psychologeHet wekelijkse bezoek van hun vader doet Mathieu en Léa zoveel deugd
Ook in België zijn er kinderen die niet bij hun ouders kunnen opgroeien. Dat is meestal niet omdat ze geen ouders meer hebben, wel omdat de ouders (tijdelijk) niet in staat zijn hun kinderen een veilige thuis te bieden. Ook al kunnen ze niet elke dag bij hen terecht, toch is het voor kinderen belangrijk dat ze hen ergens in hun leven een plaatsje kunnen geven.
Stéphanie Haxhe, psychologe in het SOS Kinderdorp Chantevent (Marche-en-Fammene), drinkt een kopje koffie in het gezelschap van SOS moeder Francine, die al ruim twintig jaar kinderen onder haar hoede neemt in het familiehuis Les Bruyères. Ze doen dat in Les Noisetiers, een huis in het kinderdorp dat speciaal ingericht werd voor de ontmoeting tussen kinderen en hun ouders.
Francine vangt vandaag vier kinderen op: broers Arno (8) en Guillaume (10) en broer en zus Mathieu (4) en Léa (5)*. Die laatste twee zijn ondertussen een jaar in het kinderdorp. Hun moeder is helaas overleden. Hun vader houdt zielsveel van hen, maar heeft het emotioneel moeilijk en vecht tegen een verslaving. Hij belt elke maandag en komt elke woensdag op bezoek. "Dat vraagt een inspanning om dit telkens te omkaderen", zegt Stéphanie, "collega Bruno De Vadder doet dat als familiebegeleider geweldig. Het is mede dankzij hem dat de vader zo sterk aanwezig is. En dat doet de kinderen heel veel deugd."
*Schuilnamen
Laat ons beginnen met de vraag te stellen wat het voor de kinderen zou betekenen als de relatie met de ouders volledig verbroken wordt? Als we niet investeren in de relatie met de ouders?
Stéphanie Haxhe, psychologeVoor elke ouder-kind relatie gaan we op zoek naar een geschikt evenwicht
Stéphanie: “Iedere mens is onlosmakelijk verbonden met zijn of haar ouders. Als je geen recent beeld hebt van je ouders, dan ga je er automatisch één fantaseren. Kinderen die geplaatst zijn, gaan hun ouders vaak idealiseren. Ze zien de gebreken van hun ouders niet meer en begrijpen niet waarom ze geplaatst werden. Sommige kinderen geven zichzelf de schuld voor het uiteenvallen van hun gezin. "Want als het niet aan hun ouders ligt, zal het wel aan hen liggen." Of ze keren zich tegen de voorziening. Daarom is het belangrijk dat de ouders toch op een of andere manier aanwezig zijn in het leven van de kinderen. Zelfs al is het maar een heel klein beetje. Het verhaal van hun ouders is een cruciaal hoofdstuk in het boek over hun eigen leven.”
Dat de vader van Mathieu en Léa elke week op bezoek komt, is dus zeker niet vanzelfsprekend. Stéphanie: “Vergeet niet dat je werkt met mensen die het moeilijk hebben, mensen die op zoek zijn naar zichzelf. Met situaties van geweld of onveiligheid. Dat wil zeggen dat je voor elke ouder-kind relatie op zoek moet naar een evenwicht. Het is niet ‘alles of niets’, elkaar wekelijks zien of de relatie totaal breken. We gaan op zoek naar wat de ouders kunnen bieden, rekening houdend met hun situatie, stabiliteit en moeilijkheden. Ik zeg daarbij bewust ‘bieden’, want het draait vooral om wat zij de kinderen nog kunnen geven. We zien soms ook ouders die de kinderen vooral willen zien om aan hun eigen behoeften te voldoen. Dat mag niet de bovenhand halen. Ouders moeten het recht om hun kinderen te zien “verdienen”, als ik het zo mag stellen. Zo werken we toe naar een relatie die stabiel is. Waarbij kinderen weten wat ze van hun ouders mogen verwachten en voor welke zaken ze zich beter tot hun SOS moeder of begeleider wenden. Dat is enorm belangrijk. Er is niets zo erg voor de kinderen dan teleurgesteld worden door ouders die niet aan de verwachtingen voldoen. Die niet komen opdagen op een afspraak. Dat doet hen pijn.”
Eens we dat evenwicht gevonden hebben, gaan we met de relatie aan de slag, op zoek naar een manier om zowel ouders als kinderen sterker te maken. Stéphanie begeleidt de ontmoeting als ze een specifiek onderwerp wil aansnijden. Voor Mathieu en Léa is het moeilijk om het overlijden van hun mama een plaats te geven. Ze vragen zich soms af of het hun fout is dat mama er niet meer is. Ik vraag dan aan de grootmoeder van Mathieu en Léa, de mama van hun mama, om te vertellen over haar. Dat ze ziek was, dat ze het moeilijk had, ook al toen de kinderen nog niet geboren waren. En dat helpt. Zo realiseren ze zich dat zij niet verantwoordelijk zijn.”
Op dezelfde manier helpen we kinderen om te begrijpen dat het niet hun schuld is dat hun gezin uiteenviel. “Ik bracht onlangs vijf broers en zussen samen met hun vader, die ze tien jaar niet hadden gezien. De kinderen hadden zo veel vragen. Waarom ben ik geplaatst? Waarom kwam je ons niet bezoeken? Waarom stuurde je geen kaartje voor mijn verjaardag? Dat de kinderen deze vragen aan hun vader kunnen stellen, geeft hen zelfvertrouwen. Dat ze ook een antwoord krijgen, is nog beter. De vader legde uit waarom het zo gelopen is. Hij gaf toe dat hij fouten heeft gemaakt en vertelde over de problemen waar hij zelf mee kampt. De kinderen begrepen zijn situatie. Ze zien waar hij als vader tekortschoot. Zonder te veroordelen. Begripvol. En zo begrijpen ze ook hun eigen verhaal beter.”
Tijdens de bezoeken maken we ook ruimte om gewoon ongedwongen samen te zijn. Dat is niet zo eenvoudig als het klinkt: “Sommige ouders kunnen hun kind(eren) maar één uur per maand bezoeken. Als je maar één uur hebt, ontstaat er soms een soort stress of spanning. Hoe vul je dat uur in? Waarover praat je? Daarom is het goed dat we hen kunnen samenbrengen in dit huis. Ze hebben er de ruimte om samen pannenkoeken te bakken, een gezelschapspel te spelen, een kunstwerkje te maken. Daarin kunnen ze elkaar heel natuurlijk ontmoeten.” SOS moeder Francine: “Voor Mathieu en Léa is het leuk dat ik zo dichtbij ben (het familiehuis van Francine ligt rechttegenover Les Noisetiers, n.v.d.r.). Ze komen me soms dingen vragen of ik spring eens bij hen binnen. Zo bouwde ook ik een vertrouwensband op met de papa. Op de verjaardag van Mathieu had de papa voor heel ons familiehuis taart meegenomen. Zo maakt hij er een beetje deel van uit.”
SOS moeder FrancineElke avond krijgen ze twee kusjes: ééntje van mij en ééntje van hun mama.
Waar Stéphanie de relatie met de ouders en de bezoeken omkadert, geeft Francine de oorspronkelijke ouders een plaats in het dagelijkse leven van de kinderen. Francine: “Elke avond krijgen Mathieu en Léa twee kusjes voor het slapengaan: ééntje van mij en ééntje van hun mama. Ik vind het belangrijk dat ze weten dat ik hun mama niet vervang. Mijn liefde krijgen ze ‘en plus’.
Steun ons en help kinderen in nood!